Handige kwaliteitsstandaarden voor beter onderzoek
Niet iedereen weet dat er voor kwalitatief onderzoek meerdere internationale kwaliteitsstandaarden beschikbaar zijn. Alhoewel er -gezien de diversiteit in vormen en uitgangspunten- soms felle discussies gevoerd worden over wat ‘goed’ kwalitatief onderzoek mag heten, zijn er diverse informatieve consensus-standaarden en checklists ontwikkeld waar je inspiratie uit kan putten. Daarin vind je o.a. concrete maatregelen die je kunt nemen om je onderzoek grondig en integer uit te voeren en te verantwoorden in je rapportage.
Wat voor criteria?
Natuurlijk zijn er de algemene, voordehand liggende wetenschappelijke criteria van toepassing. Bijvoorbeeld dat je de relevantie van je onderzoek kan onderbouwen, je design passend is om je onderzoeksvraag te beantwoorden en het transparant is hoe je te werk bent gegaan.
Daarnaast zijn er ook specifieke criteria. Een voorbeeld is de omgang met subjectiviteit of ‘afhankelijkheid’. In kwalitatief onderzoek wordt de invloed van de onderzoeker op de uitkomsten doorgaans erkend en expliciet gemaakt. Kwaliteit zit dan in het omgaan met die subjectiviteit: welke maatregelen neem je om te voorkomen dat je als onderzoeker alleen je eigen vooronderstellingen bevestigt? Belangrijk hierbij zijn reflectie op de eigen aannamen en het actief zoeken naar tegenbewijs voor veronderstellingen (‘negative case finding’). Ook vereist goed onderzoek dat respondenten kunnen reageren op de resultaten (‘member check’) en dat de onderzoeker een kritische spiegel organiseert (‘peer deliberation’).
Een ander voorbeeld is het criterium van ‘authenticiteit’. Hier wordt bijvoorbeeld bij emancipatoir onderzoek veel waarde aan gehecht. Authenticiteit heeft betrekking op de sociale en politieke impact van het onderzoek. Authentiek onderzoek brengt verschillende perspectieven van leden uit een sociale groep in kaart brengt en maakt deze invoelbaar. Ook zou authentiek onderzoek eraan moeten bijdragen dat mensen over wie het onderzoek gaat, inzicht krijgen in zichzelf en elkaar. Het zou een impuls moeten geven aan het verbeteren van hun omstandigheden en hen moeten emanciperen om actie te kunnen ondernemen. Participatie van de doelgroep in alle fases van het onderzoek is hiervoor belangrijk.
Bruikbare standaarden zijn bijvoorbeeld de Standard for Reporting Qualitative Research (SRQR) en de RATS-methode voor peer-review